واردات و صادرات الوار چوب توسط تأمین کنندگان و مصرف کنندگان متعددی انجام می‌گیرد. الوار نقش و جایگاه خاصی در زندگی روزمره صنایع و مشاغل دارند به همین خاطر گستردگی سریع این صنعت طبیعی است. در این مقاله سعی داریم موضوعات مربوط به صادرات و واردات الوار را بررسی نماییم.
الوار چوب
الوار به چوب های برش خورده و آماده ای می‌گویند که برای مصرف راحت تر به این شکل در می‌آیند. خود این الوار در دسته بندی های متفاوتی قرار می‌گیرند که بر اساس کیفیت چوب تقسیم بندی می‌شوند. این متریال ماده ای تجدید پذیر است و می‌تواند به شکل های مختلفی درآید از همه مهم تر آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند. به همین خاطر برای صنایع از جهات مختلفی محبوب ترین و پر طرفدارترین ماده به حساب می‌آید. از پر مصرف ترین و پر طرفدار ترین الوار می‌توانیم به راش، توسکا، بریوزا و چوب های نراد اشاره نماییم. مصرف این الوار یا محصولات حاصل از آنها در صنایع و مشاغل حتی در خانه بسیار بالا است. این متریال مهم جایگاه ویژه ای در زندگی روزمره انسان ها دارد و نقش و جایگاه آن در صنایع و مشاغل غیر قابل انکار است. به خصوص در جامعه امروزی که به نوعی در هر جایی یافت می‌شود و عمده وسایل مصرفی ما از جنس چوب است. از این رو حتی یکی از پر مصرف ترین محصولات و متریال ها در بازار جهانی است. به همین علت واردات و صادرات آن به شکل های مختلفی انجام می‌شود.
بررسی واردات و صادرات الوار چوب
صادرات الوار چوب
کشورهایی که مستعد پرورش و تولید چوب هستند با هوشمندی و بهره گیری مفید از این منبع مهم درآمدهای فراوانی را به دست می‌آورند. چون چوب را به شکل الوار، گردبینه یا فرآورده های حاصل از آن به کشورهای مختلفی عرضه می‌دهند. در واقع چون در یک موقعیت جغرافیایی مناسبی قرار دارند این امر باعث می‌شود تا در زمینه تولید الوار تخصص پیدا کنند. تخصص آنها در این زمینه سالانه درآمد های بسیاری را به کشورشان وارد می‌کند. این کشور ها در مکان هایی قرار دارند که بارندگی به اندازه کافی است و از جنگل های انبوه و فراوانی برخوردار هستند. آب و هوای مناسب برای رشد و افزایش جنگل ها نیز در آن مناطق وجود دارد. به طوری که وسعت این جنگل ها به حدی است که قادر به صادرات الوار هستند بدون اینکه با کمبود مواجه شوند. در ادامه روی نقشه با وسعت و گستردگی برخی از این کشور ها آشنا می‌شویم.
واردات الوار چوب
در مقابل بسیاری از کشورها از وجود این منبع مهم محروم هستند به همین خاطر باید آن را از کشورهای دارای منابع تامین کنند. چون فاقد پوشش گیاهی مناسب و منابع چوب هستند و برای ادامه روند صنایع خود به این منابع نیاز شدیدی دارند. ارتباط کشورها به تولیدکنندگان و صادرکنندگان الوار باعث می‌شود تا دسترسی و دستیابی این متریال خیلی آسان تر و سریعتر باشد. در حالیکه وقتی بحث مسافت به میان بیاید از لحاط دسترسی، زمان و هزینه مشکلاتی به وجود می‌آید. این امر بازار جهانی چوب، الوار و صنایع وابسته به آن را در کشورهای وارد کننده مختل می‌سازد. الوار مانند برخی از محصولات ورداتی حجم و وزن بسیار زیادی دارد به طبع هزینه حمل و نقل آن ها نیز بالا خواهد بود. هر چقدر مسافت و بعد زیاد باشد این هزینه بالاتر می‌رود. به این ترتیب واردات آن برای کشورهایی که از کشور های دارای منابع دور هستند هزینه های زیادتری را به دنبال دارد. همین عامل مهم صادرات الوار را به تجارتی گران بها تبدیل می‌کند.
جایگاه کشور ایران در واردات و صادرات الوار چوب
ایران نیز یکی از این کشورها است که در تامین و تولید این منبع محدودیت هایی دارد به همین خاطر به واردات چوب می‌پردازد. روی نقشه شماره یک با کمک فلش های قرمز و مشکی کشور های واردکننده و کشور هایی که به آنها محصول صادر می‌شود مشخص شده است. کشور ما پتانسیل واردات الوار از کشورهای مختلف و صادرات فراورده و محصولات چوبی را دارد. یعنی ماده خام آن را از کشورهای مورد نظر فراهم می‌آورد و سپس در داخل آنها را به وسایل و اشیا چوبی مبدل می‌سازد. با صادرات این محصولات به ارزآوری هم کمک بزرگی می‌کند. الوار و چوب عمدتا الوار راش، الوار توسکا و چوب گرد بریوزا در جهت شمال از کشور روسیه و در غرب از کشور گرجستان و ترکیه وارد کشور می‌شود. در واقع تامین کننده های اصلی الوار کشور ایران این مناطق هستند. بعد از آن این الوار را در ایران به محصولات چوبی از جمله دسته ابزار تبدیل می‌کنند. سپس آنها را در جنوب غرب به عراق در جنوب به عمده کشورهای عربی و در شرق به افغانستان و پاکستان صادر می‌کنند. در تصاویر زیر مشاهده می‌کنید که کشور های جنوبی و شرقی فاقد پوشش گیاهی هستند.
مهم ترین چالش های صادرات الوار
-
صادرات غیر قانونی و قاچاق الوار
یکی از مشکلات و چالش هایی که در این زمینه وجود دارد مربوط به صادرات غیر قانونی و قاچاق الوار و چوب است. به خصوص در کشورهایی که منابعشان صرفاً به اندازه تامین نیاز خود کشور است و اگر کنترلی صورت با خطر انقراض یا کمبود منابع مواجه می‌شوند. برخی از صنایع پنهان به شکلی غیر قانونی و افراطی این منابع را برداشت و آن را از کشور خارج می‌سازند. این کار آسیب های جبران ناپذیر و خطرناکی را به جنگل ها وارد می‌کنند و آنها را به سوی نابودی و زوال می‌کشاند. پس اولویت در این مسیر محافظت از جنگل ها و شناسایی صنایع پنهان و جلوگیری از اقدامات خطرناک آنها است. کشورها و مناطقی که دارای جنگل های گسترده و انبوه هستند زمانی در این صنعت موفق خواهند شد که جنگل هایشان را تقویت کنند. به طوری که پایداری آن حفظ گردد یعنی صرفا به اندازه ای برداشت کنند که لطمه ای به آن وارد نشود و با کمبود مواجه نگردند. هر چند که گستردگی این منابع زیاد باشد اما اگر بدون کنترل، به صادرات آن بپردازند چیزی جز نابودی در پی نخواهد داشت. بنابراین صادرات به اندازه الوار جلوی این عوامل مخرب را می‌گیرد.
-
راهکار
اما در بسیاری از کشورها قوانین و مقررات جنگلداری به صورت کاملا جدی برقرار می‌شود. به این ترتیب آن کشورها به پایداری و ثبات بیشتری در رابطه با پرورش یا برداشت چوب و الوار می‌رسند. در این قوانین از قطع بی رویه درختان به خصوص در مناطق با خطر انقراض جلوگیری می‌گردد. همچنین صادرات آن تا حد زیادی محدود می‌شود تا از لطمه ای به این منابع وارد نشود. پس سخت گیری های لازم در این زمینه و جلوگیری از صادرات بیش از حد الوار مانع از زوال و نابودی جنگ ها می‌شود. این اقدام موثر در واقع به نوعی جنگلداری پایدار را تقویت می‌کند و حفظ منابع با ارزش را به دنبال دارد.
-
خطرات تهدید کننده منابع
برخی از کشورها دارای پوشش گیاهی فراوان و منابعی مانند چوب و الوار غنی هستند. اما این ماده نیز می‌تواند توسط حوادث و پیشامدهای طبیعی و غیر طبیعی تهدید شود. حوادثی مثل سیل یا آتش سوزی جزو خطراتی هستند که ممکن است به طور کلی این منابع را نابود کنند. بنابراین وقوع این حوادث تأثیرات فراوانی در صادرات الوار یا چوب می‌گذارد. یعنی اگر کشور های دارای این منابع با خطراتی فوق مواجه شوند، بخش زیادی از آن نابود خواهد شد. این امر باعث می‌شود تا نتوانند مانند قبل آن را صادر نمایند.
-
راهکار
به همین خاطر اکتفای دائمی به این منبع درست نیست و باید به آن تنها به عنوان فرصت و گزینه نگاه کرد. پس کشور هایی که دارای این منبع خدادادی هستند باید درست و اصولی از آن بهره ببرند. برنامه ریزی و کنترل روی صادرات آن به کشورهای دیگر یا به کارگیری درست آن در داخل راه حل مناسبی است. بهره گیری از فناوری های نوین و پیشرفته در این صنعت نیز می‌تواند سود بخش باشد. به طوری که خیلی سریع تر این مشکلات را رفع نماید و تا جای ممکن جلوی وقوع این عوامل را بگیرد.
