انواع ساختمان مسکونی
در صنعت عمران، در انواع ساختمان مسکونی از مصالح و متریال‌های گوناگون وجود دارد. و مهندسین طراح و محاسب برای هر یک از سازه‌ها مصالح مخصوص خود را تعریف می‌کنند.
در انواع ساختمان مسکونی، از زمان قدیم تا به امروز رشد تکنولوژی، باعث رشد عجیب صنعت ساخت شده است. به همین خاطر موضوع تفاوت در روش اجرا پیش رو می‌آید. مثلا در ساخت و سازهای سنتی برای ساخت یک ساختمان، به دیوارهای حمال باربر با عرض دیوار ۵۰ الی ۸۰ سانتی متری نیاز بود.
روش ساخت ساختمان‌های سنتی
- ابتدا بستر زمین را هموار می‌کردند و نوارهای پی به اندازه‌ی پای دیوار حفاری می‌شد و با دسته بیل کنده می شد. و در عرض حفاری، بصورت نواری پی یا همان فنداسیون اجار می‌کردند و توسط ملات شیفته با ترکیب خاک و اهک و سنگ اجرا می‌شد.
- با در نظر گرفتن ارتفاع ساختمان و ضخامت دیوارها سه متریال این نوار اجرا می‌گردید.
- بعد از این مرحله دیوارهای حمال صورت میگرفت و اصولا مصالح دیوار هم از گل و آجرهای گلی و بعد از مدت زمان کوتاهی حتی آجرهای پخته شده برای ساخت استفاده شد.
- در نهایت بعد از اجرای دیوارهای حمال سقف را پوشش می‌دادند. که در این قسمت سازه نیز از تیرهای گرد چوبی و یا همان تنه‌ی درختان و اتصال تیرها نیز باز ذتوسط چوب‌های ورقی شکل به هم متصل می‌شد.
- و در نهایت از کاه و گل و برای پوشش بام در برابر آب باران استفاده می‌شد. و ساخت و ساز این نوع سازه‌ها نیاز به طراحی خاص مهندسی نبود و به صورت سنتی توسط استادکاران و یا معماران که تجربه‌ی چندین‌ساله در ساخت انواع ساختمان مسکونی سنتی داشتند استفاده می‌کردند.
ساختمان‌های حمال آجری سنتی
- بعد از گذر زمان و ایجاد سازه‌های آجری، توسط متریالی از ترکیب تیر آهن و اجر صورت گرفت که در این نوع سازه برای ساخت ساختمان به پی‌ها منفرد ارجاع گردید.
- کار این فونداسیون انفرادی، برای نگه داری ستون‌های فلزی سازه صورت میگرفت. که در اجرای این عمل نیاز به بسترسازی زمین مشخصی برای ساخت بود. بعد از آماده‌سازی بستر، در قسمت‌هایی که وسط زمین ستون باید اجرا می‌شد پی، خاک برداری و توسط سنگ و ملات بتن در ابعاد یک متر مکعب تو خالی تزریق انجام میگرفت.
- در هسته‌ی مرکزی این پی منفرد صفحه‌ی بیس پلت و با بولت‌های جوش کاری به صورت L شکل که به صفحه متصل می‌شوند در داخل پی دفن می‌گردید.
- بعد از این عملیات، دیوارهای حمال در اطراف زمین و با مساحت مشخصی که پی در آنجا قرار گرفته و توسط آجرهای کوره‌ای و به صورت ۳۵ سانتی متری در عرض اجرا می‌شد.
- بعد از گذشت چند روز و اطمینان از مقاومت و سفتی جای ستون ها، آهن‌ها را اعلم می‌کردند و باز توسط تیرآهن‌های شاه تیر، نسبت به فاصله‌های اجرایی تعیینی، که یک طرف این شاه تیر بر روی دیوار حمال منتقل می‌شد. و یک طرف تیر آهن به ستون‌های لازم که در وسط مساحت زمین بود جوش داده می‌شد.
- با استفاده از نمره‌ی کوچک‌تر از شاه تیر به فاصله‌های ۸۰ الی نود سانتی متری مابین آنها ریسه و آماده‌ی اجرای سقف که توسط گچ و آجر انجام میگرفت تبدیل به سقف سازه که با نام تاق ضربی معروف بود انجام میگرفت. بعد از این عملیات سازهای شروع به نازک کاری می‌شد و عملیات گچ کاری و سفید کاری و کاشی کاری صورت میگرفت.
ساختمان‌های فلزی مهندسی
- در این نوع ساختمان‌ها بر اساس نظارت‌های اولیه جهت بنای ساختمان اصول‌هایی رعایت می‌شد.
- در این شرایط از منطقه‌ی مورد نظر برای بنای سازه ابتدا توسط چاه کن‌ها از زمین موجود حفاری دستی صورت میگیرد. و به خواسته‌ی مهندسین خاک و یا ژئو تکنیک معمولا به عمق ۱۰ متر کنده می‌شود.
- از هر دو متر یک نمونه داخل گونی ریخته و به ازمایشگاه با پنج نمونه ارسال می‌شود. تا مقدار مقاومت نوع زمین در مقابل سازه مشخص گردد. و بر اساس این نوع آزمایش نوع متریال مصرفی و ایجاد پی یا همان فونداسیون و عرض و ارتفاع پی مشخص می‌شد که البته تعداد طبقات نیز در این نوع تست تاثیر دارد.
- بعد از مشخص شدن نتایج و آماده شدن نقشه‌های سازه، شروع به ساخت انواع ساختمان مسکونی می‌شود. که در این روش سازه‌ی فلزی از پی‌های نواری برای اتصال ستون‌ها صورت میگیرد.
- در اجرای فونداسیون از سنگ چینی بنا به خواسته‌ی طراح در صورت لازم استفاده می‌شود.
- و از روی سنگ چینی، مرحله‌ی بتن مگر، به عنوان صاف کننده‌ی بستر آماده‌ی بافت میگردد. که فونداسیون می‌باشد.
اجرای مرحله ی میلگرد
- در مرحله‌ی اجرای میلگرد لازم است برای اعلم، از میلگرد خمی با نام خرک که بتواند میلگردهای پایینی و در نگهداری میلگردهای بالایی را بر روی این خرک‌ها سوار کرد.
- در اینجا محصولی با نام اسپیسر برای کاور بتنی در زیر میلگرد و یا روی بتن مگر کار گذاشته می‌شود و کارایی اسپیسر در اینجا ایجاد بتن کاور و دفن میلگرد داخل بتن می‌باشد و با ارتفاع در زیر سازه به مقدار بتن تعریف و در طراحی, برای اینکه میلگرد کاور شود. در نوع‌های مختلفی با سایزهای متفاوت نسبت به اندازه‌ی کاور بتن تعیین می‌شود صورت میگیرد.
- و بعد از آماده‌سازی و اجرای سازه‌ی میلگردی و قالب بندی، آماده‌ی بتن ریزی می‌شود. ولی قبل از بتن ریزی از کار گذاشتن بیس پلیت‌های مشخصی، در قسمت‌هایی که باید ستون اجرا شود. به درستی و طبق نقشه و در یک تراز صورت میگیرد. این صفحه‌های فلزی با نام بیس پلیت با قطعه‌هایی با نام بولت ریشه ای، به داخل میلگردهای بافت متصل می‌کند.
- و بتن ریزی انجام میگیرد. ولی در اینجا یکی از متریال‌هایی که نقش اصلی را در اجرا داشتند اسپیسر می‌باشد. که باز این محصول به خودی خود در تنوع‌های زیادی وجود دارد.
بارگذاری ستون‌ها در انواع ساختمان مسکونی
- بعد از به مقاومت فونداسیون و جای ستون‌ها (بیس اسپلیت) ستون‌ها اعلم می‌شوند. و توسط تیرهای اصلی بهم اتصال پیدا می‌کنند. و باز مابین تیرهای اصلی و تیرهای فرعی تقسیم می‌شود.
- البته این اتصالات نیز توسط طراح و مهندسین اجرا، طبق نقشه صورت میگیرد و با توجه به رشد علم مهندسی در ایجاد سقف‌ها نیز از یک تکنولوزی دیگر استفاده می‌شود. که با نام سقف عرش فولادی معروف می‌باشد.
- در این نوع سقف بعد از اجرای ورق‌های فولادی توسط گل میخ‌ها به تیرها توسط جوش متصل می‌شود. و در میان ورقه‌های فولادی باز از میلگردهایی که نیاز به کاور می‌باشد. توسط اسپیسر از سطح عرشه فاصله می‌دهد و داخل بتن کاور می‌کند.
- از آنجایی که در سازه‌های عرش فولادی وجود آهن و ورق آهن در اجرای سازه نقش اصلی را دارند. در این نوع سازه‌ها اسپیسرهای مصرفی محدود می‌باشند.
