انواع دسته بیل و نحوه ی ساخت آن
مقدمه
ابزارهای دستی تولید شده از جنس چوب، که صنعتگران با روش های مختلفی این نوع محصول را تولید می‌کنند. که در نوبه خود یکی از ابزارهایی است که ضرورت تولید و مصرف آن در جامعه وجود دارد.
که درادامه به چند نوع از این ابزار ها اشاره می‌شود. مانند: انواع اره دستی نجاری، انواع چکش‌های نجاری و بنایی، سوهان نجاری، دسته تی، دسته بیل، دسته پارو و خیلی از این دسته ابزارها که از چوب تولید می‌شوند.
دسته بیل چوبی
یکی از دسته ابزارهایی که در بالا اشاره شد دسته بیل چوبی است که با توجه به مصرف بالا مورد توجه واردکنندگان و تولیدکنندگان است. دراین مقاله به طور اختصاصی به انواع دسته بیل و نحوه ی ساخت آن می‌پردازیم.
در واقع ما به این موضوع واقف هستیم که برای استفاده از ابزارهایی مانند بیل به یک وسیله ی جانبی یعنی دسته بیل نیاز است. دسته بیل در کشور ما عمدتا از سه نوع متریال، فلزی، چوبی و فایبر گلاس تولید می‌شود. که با در نظر گرفتن معیارهایی مانند وزن کم، استحکام و… دسته بیل چوبی بیشتر استفاده می‌شود.
انتخاب چوپ مناسب برای تولید دسته بیل:
برای دسته بیل ابتدا باید نوع درخت مناسب برای تولید را انتخاب کنیم. چوب انتخابی برای ساخت دسته بیل باید کیفیت و دوام لازم را داشته و نوع درخت در گذر زمان باز هم در دسترس باشد. در زیر به چوب هایی که می توانید در تولید دسته بیل از آن ها استفاده کنید اشاره می کنیم.
دسته بیل چوبی عمدتا از چوب هایی مانند: چوب راش، بریوزا، آسنا (چوب های روسی)، افرا، توسکا، توس، چوب چنار، چوب درخت زبان گنجشک، چوب صنوبر و غیره تولید می‌شود. که در این میان چوب های راش و بریوزا از بهترین نوع چوب برای دسته بیل است.
بهترین نوع چوب برای دسترسی ما ایرانیان چوب های کشور روسیه، گرجستان و ترکیه به لحاظ سردسیری مناطق در نوع خود بی نظیر هستند.
در زیر توضیحات مختصری در مورد انواع دسته بیل و نحوه ی ساخت آن در بازار ایران می پردازیم.
چوب راش
جنس این چوب از درخت راش است به همین دلیل چوب راش نامیده می شود. این درخت در ارتفاعات و محل هایی که هوای خیلی گرم و خیلی سرد ندارند رشد می‌کند. این درختان عمر بالایی دارند و معمولا تا ارتفاع 30 الی 35 متر رشد می‌کنند.
ظاهر چوب راش کرم رنگ و کرم مایل به قرمز است (بسته به منطقه رویش درخت) و وزن مخصوص 700 تا 900 کیلوگرم بر مترمکعب دارد. بافت داخلی چوب راش فشرده است و بخاطر همین موضوع در کارگاه‌ها جز چوب‌های خوش کار حساب می‌شود. استحکام بالا، رنگ پذیری خوب و ورق پذیری باعث گردیده این چوب در صنایع مختلف به کارگرفته شود. در تولید دسته بیل از این چوب استفاده می‌شود که با نام دسته بیل سوپر راش شناخته می‌شود.
چوب بریوزا
چوب بریوزا را با عبارت های چوب بیرچ (BIRCH) و چوب توس می‌شناسند. به خاطر شرایط آب و هوایی کشور روسیه این درخت در این کشور بصورت فروان وجود دارد. در بازار ایران هم چوب این درخت را به اختصار چوب روسی می‌گویند.
چوب این درخت دارای بافتی متوسط، بادوام خوب و استحکام قابل قبول یکی از چوب های پرکاربرد در بین صنایع بالادستی متریال چوب می باشد. ظاهر آن دارای رنگی سفید مایل به کرم است و قابلیت رنگ پذیری بالایی دارد. تولید دسته بیل از این نوع چوب در کشور ما رایج است. که از لحاظ کیفیت به درجه های دسته بیل روسی، دسته بیل درجه یک روسی تقسیم می‌شوند.
تهیه و خشک کردن چوب برای تولید انواع دسته بیل و نحوه ی ساخت دسته بیل
بعد از مشخص کردن نوع چوب مورد نظر بر اساس محل مصرف و تهیه آن اقدام به برش تنه های درخت می‌کنند و آنها را بصورت الوار درمی آورند. الوارها را بصورت استاندارد و
دقیق می چینیم و توسط دستگاهای مخصوص عملیات لازم جهت خشک کردن چوب صورت می‌گیرد.
برای خشک کردن الوار باید نوع منطقه جغرافیای مصرفی چوب مشخص شود. مثلا رطوبت الوار در شهرهای شمالی کشور باید 14 الی 19 درصد، در شهرهای مرکزی 11 الی 14 درصد و در شهرهای گرم خشک رطوبت چوب باید از 6 الی 10 درصد بیشتر نباشد. که این یکی از مراحل انواع دسته بیل و نحوه ی ساخت آن است.
عملیات نحوه ی ساخت دسته بیل
بعد از اینکه الوار در دستگاه خشک و برای شرایط رطوبت محیط حاضر شد. الوار ها را با اندازه مناسب برش می‌دهیم و سپس وارد دستگاه می‌کنیم.
دستگاه الوار را تراش می‌دهد و بعد از خروج از دستگاه تبدیل به دسته بیل می‌شود. بعد از این مرحله دسته بیل تا تبدیل شدن به محصول نهایی سه مرحله را پشت سر می‌گذارد.
- دسته بیل وارد دستگاه مداد کن می‌شود. تا سر بیل را بصورت مورب تراش دهد و سر دسته بیل شکل مخروطی به خود بگیرد.
- در این مرحله به جهت جلوگیری از آسیب دیدن دست فرد استفاده کننده ازدسته بیل پشت دسته بیل را بصورت محدب با دستگاه تراش می‌دهند. که اصطلاحا دسته بیل پشت تخم مرغی می‌گویند.
- مرحله نهایی: مرحله سمباده زنی است تا سطح دسته بیل کاملا صاف شود.
اصولا برای استفاده از دسته بیل باید به شکل استوانه‌ای آن و صافی چوب دقت کافی را داشته باشیم. چرا که دسته باید طوری باشد که هنگام استفاده از آن آسیبی به دست فرد وارد نکند. و دارای بدنه صیقلی باشد. از لحاظ ارتفاعی هم دسته بیل باید از 4/1 متر و5/1 متر کمتر نباشد، چرا که اگر کمتر از این مقدار باشد.
هنگام کار فشار زیادی به کمر و زانوهای فرد استفاده کننده وارد می شود. بلندی بیش از حد دسته بیل و یا کوتاهی آن می‌تواند صدمه زیادی به بدن وارد کند. پس بهتر است سعی کنیم جهت حفظ ایمنی و سلامت فرد این نکات را در نظر بگیریم.
