تفاوت برشکاری دستی و ماشینی وقتی حس می‌شود که بخواهیم یک قطعه یکسان یا جسم را با این دو روش برش دهیم. این روش‌ها بر صنایعی که با چوب، فلز، سنگ یا حتی پارچه سر و کار دارند، مربوط است. در همه این صنایع بخش مهمی از کار به برش اختصاص می‌یابد. اما ابزار و وسایلی که در هرکدام به کار می‌برند، فرق دارد. برای متریال سخت ابزارهای خیلی تیز و برای اجناس نرم از امکانات ضعیف تر استفاده می‌شود.

اما اینکه به طور دقیق چه تفاوتی میان این دو حالت وجود دارد را باید از چند نظر بررسی کنیم. دقت، سرعت و ایمنی سه مورد از عواملی هستند که می‌توانیم تفاوت‌ها را بهتر درک کنیم.

تفاوت های برشکاری دستی و ماشینی چیست؟

دقت

در برش دستی ادوات صنعتی مثل اره دستی، قیچی و فرز به کار می‌ر‌ود و طبیعتاً امکان خطا و اشتباهات هنگام کار با آن‌ها وجود دارد. در کل هر چقدر که مهارت کارکنان بالا باشد، برش‌هایی که انجام می‌دهند دقیق تر و با کیفیت تر خواهد بود. اما در هر حالتی برش خیلی دقیق و کاملا صاف، به ندرت در این روش پیش می‌آید. بعنوان مثال در کارگاه ثقال سازه، وقتی یکی از کارگرها الوار چوب راش را با اره باغبانی می‌برید، بخاطر لرزش دستش کمی انحنا در لبه آن ایجاد شد. 

برش قطعاتی از جنس چوب یا فلز با روش مکانیزه کاملا دقیق انجام می‌شود. یعنی دقت آن میلی متری بوده و احتمال خطا تقریباً زیر 10 درصد است. تنها زمانی دقت کم خواهد بود که مهندسان یا محاسبه گران اشتباه کنند. زمانی که آن محاسبات را روی دستگاه تنظیم می‌کنند، دستگاه به اشتباه بیافتد و برش ها پر از ایراد باشد. در غیر این صورت همه برش‌ها یکنواخت و به یک اندازه در می‌آیند.

برای قطعات حساسی که اگر دقیق برش نخورند، مشکل ایجاد می‌شود، نمی‌توان از وسایل ساده استفاده کرد. مثلا ٌ اگر ورقه درهای خودرو اندازه درستی نداشته باشند، بعد از نصب یا کلا بسته نمی‌شوند یا فاصله ای بین در و بدنه ایجاد می‌شود. این نقص از لحاظ امنیت، ایجاد صدا یا نفوذ هوا، آب و رطوبت برای کاربران مشکل ساز است.

سرعت

یکی از تفاوت برشکاری دستی و ماشینی، در سرعت است. وقتی نیروی انسانی کار برش را انجام می‌دهد، سرعت پایین تر است. کارکنان فقط به اندازه محدودی می‌توانند سریع باشند و در این حالت نیز عجله باعث کم دقتی و خراب شدن کارشان می‌شود. کارگاه‌ها، کارخانجات یا تولیدی‌ها برای جبران محدودیت زمانی باید نیروی انسانی را بیشتر کنند. بیشتر اوقات بخاطر بحث بودجه و هزینه این کار ممکن نیست.

مثلا فرض کنید ۴۰۰۰۰  دسته بیل با ابعاد 150 در 5  باید ظرف مدت یک هفته آماده شود. آماده کردن این سفارش با برش دستی (حتی اگر کارگران در دو شیفت هم کار کنند) عملاً ممکن نیست. ولی دستگاه CNC و برشکاری لیزری این سفارش را در مدت خیلی کمتر، یعنی 5 روزه حاضر می کند.

دستگاه و ماشین‌های برش سرعت خیلی بالایی دارند و بر اساس تنظیماتی که روی آن‌ها انجام می‌گیرد کار را پیش می‌برند. برای سفارشات انبوه حتما باید سرعت کار بالا باشد و برشکاری دستی اصلا جوابگو نیست. ماشین آلات پیشرفته طوری طراحی می‌شوند که حجم زیادی از سفارشات را در سریع ترین حالت ممکن تمام کنند. کاری که انسان عادی به سختی می‌تواند از پس انجام آن برآید. 

از جهتی هم بعضی سفارشات حجم کمی دارند که اگر به کمک دستگاه‌های به روز حاضر شوند، به صرفه نیست. چنین کاری هم هزینه بالایی دارد، هم باید اپراتور با آن کار کند و هم دستگاه بی دلیل درگیر می‌شود. برای این مدل سفارشات، برشکاری سنتی منطقی تر است. 

ایمنی 

در حالتی که کارگران با لوازم تیز مستقیماً تماس دارند، خطر برش بالا می‌رود. گاهاً حین کار تمرکز لازم را ندارد، طرز استفاده از این لوازم را بلد نیستند که باعث بریدگی دستشان می‌شود. یا به طور اتفاقی و غیر عمد لبه و تیغه آن ابزار دستشان را زخمی می‌کند. پس برشکاری دستی به حفاظت بیشتری نیاز دارد و اگر کارکنان در به کارگیری تجهیزات سهل انگاری کنند، آسیب‌های جدی می‌بینند.

در این موضوع روش ماشینی ایمن تر است. اپراتور با تیغه، اره و قطعات ارتباط خیلی نزدیکی ندارد و صرفا نوع عملکرد آن را نظارت می‌کند. پس احتمال خطر پایین تر است. ولی باز هم اگر نکات ایمنی رعایت شود، هیچ حادثه ای کارکنان را تهدید نمی‌کند.

ما هم در کارگاهمان همیشه بر استفاده کارگران از تجهیزات ایمنی نظارت می‌کنیم. در واقع به آن‌ها تاکید کرده ایم هنگام کار با دستگاه‌های مختلف مثل اره فلکه، دستگاه خراطی و CNC یا حتی ابزار دستی از دستکش ضد برش سری یک استفاده کنند. با اینکه دستگاه CNC اتوماتیک کار می‌کند و کارکنان دخالت چندانی در کارکرد آن ندارد؛ باز هم احتمال یک درصد خطا را در نظر گرفتیم و اصلاٌ اجازه نمی‌دهیم بدون دستکش و لباسکار مناسب پشت دستگاه بایستند.

نتیجه گیری تفاوت برشکاری دستی و ماشینی

با همه این تفاوت‌هایی که بررسی کردیم، انتخاب هر کدام از آن‌ها به نوع پروژه شما بستگی دارد. برای کارگاه‌های کوچک که تازه شروع به کار کرده اند روش دستی کم هزینه تر و آسان تر است. اما سفارشات حجیم، حساس و خاص باید به کمک دستگاه و ماشین آلات بزرگ انجام شود. به عبارتی هر یک از این دو جایگاه خود را دارند و به کلی نمی‌توانند جایگزین یکدیگر شوند. 

پس قبل از شروع کار از خودتان بپرسید که آیا پروژه مورد نظر شما حتما باید کاملا دقیق و سریع آماده شود؟ یا کار خیلی پیچیده ای نیست و امکان استفاده از روش غیر مکانیکی هم وجود دارد؟ تجربه ما نشان داده هنگامی که روش درست تر را برای پروژه مورد نظر خودمان انتخاب می‌کنیم کارها بهتر پیش می‌رود.