راهنمای انتخاب و خرید چسب مناسب را در ادامه بصورت کامل بررسی می‌کنیم.
انواع چسب
ماده‌ای که به وضوح می‌توانیم بگوییم همه افراد چه به صورت شخصی چه در صنایع گوناگون و چه در کسب و کار خود از آن استفاده می‌کنند.
این ماده برای اتصال، ترمیم و تعمیرات انواع اجسام به کار می‌رود. و دارای تنوع بسیار زیادی است که هر یک ویژگی و کاربردهای خاصی دارند. هر یک از انواع چسب‌ها مناسب یک یا چندین نوع سطح مثل پلاستیک، شیشه، چوب، فلز، بتن، کاغذ و… هستند.
چسب اپوکسی
این چسب‌ها بر مبنای فناوری‌های جدید و نوین تولید می‌شود. استفاده از ترکیبات شیمیایی در ساخت آن منجر به تولید ماده‌ای خمیری با چسبندگی خیلی قوی می‌شود. بر اساس همان فناوری نوین کاملاً ضد آب می‌باشند به همین دلیل برای تعمیر نشتی اجسامی مثل لوله پلاستیکی مناسب اند.
این نوع چسب‌ها معمولاً برای هر نوع سطحی اعم از سنگ، بتن، فلز، پلاستیک، چوب، شیشه و … قابل استفاده هستند.
چسب‌های اپوکسی دارای دو ماده جدا از هم می‌باشند. و به صورت دوتایی در بسته‌بندی‌های مختلف قرار می‌گیرند. پس در هنگام شروع کار باید مقدار مناسب و مساوی از هر چسب با هم ترکیب و سپس به دو طرف سطح مورد نظر آغشته شود به طوری که هیچ شکاف و منفذی در آن باقی نماند. و در زمان استفاده به مقدار مشخصی هر یک از این ماده‌ها روی یک سطح با هم ترکیب می‌شوند و بعد به استفاده در می‌آیند هر چه قدر میزان یکپارچکی این مخلوط و مدت زمانی که ترکیب می‌شوند بیشتر باشد میزان چسبندگی آن نیز بالاتر می‌رود.
قدرت چسبندگی آن بالاست به همین خاطر در صورتی که به دست آغشته شوند یا روی برخی سطوح مثل پارچه بریزند به سختی پاک می‌شوند. و باید با استفاده از پاک کننده هایی که دارای مقداری اسید و الکل هستند استفاده شود به شرط اینکه آن الکل اسید به آن سطح آسیب نرساند.
این چسب ها با بسته بندی های مختلفی در بازار عرضه می‌شوند.
- چسب‌های دوقلوی تیوپی شفاف یا غیر شفاف
- چسب‌های دوتایی در ظرف‌های پلاستیکی یا در سطل فلزی
- چسب‌های دو قسمتی سرنگی
- چسب‌های دوتایی در قوطی‌های فلزی
چسب گرم ( راهنمای انتخاب و خرید چسب مناسب )
این چسب ها در حالت اولیه خود به صورت جامد و بدون خاصیت چسبندگی هستند و در اثر برخورد گرما و ایجاد حرارت ذوب و به حالت مایع درمی‌آیند. چسب گرم صحافی و چسب حرارتی جزو چسب های گرم به حساب می‌آیند.
چسب گرم صحافی
این چسب به حالت دانه‌های کوچک به رنگ سفید یا به صورت دانه هایی شفاف در اندازه ریز مثل لپه یا عدس هستند که برای استفاده باید در دستگاه مخصوصی ذوب شوند و در هنگام صحافی و اتصال کاغذ به جلد و تبدیل آن به کتاب به کار می‌رود این ماده در اثر گرمای مشخصی که به آن وارد می‌کنند ذوب می‌شود و سپس بعد از اینکه سرد و خشک شود دو سطح را با مقاومت بالایی به همدیگر می‌چسباند.
چسب حرارتی
به چسب تفنگی نیز معروف است برای اجسامی مثل کاغذ، مقوا، پارچه، نمد، پلاستیک و … استفاده می‌شود. شکل ظاهری آن به صورت یک میله و استوانه ی نرم، جامد و منعطف می‌باشد که در زمان استفاده درون ابزار دستی به شکل تفنگ قرار می‌گیرد و با اتصال آن به برق دستگاه گرم می‌شود. توسط گرما چسب ذوب می‌شود. و از انتهای ابزار که از جنس فلز است رو به بیرون سرازیر می‌شود بعد روی هر سطحی قرار بگیرد بعد از چند ثانیه خشک و تقریبا سفت می‌شود
این جسم قدرت جسپندگی متوسطی دارد و روی سطوح سخت و محکم قابل استفاده نیست. در واقع بیشتر برای کارهای ظریف‌تر مثل ساخت کاردستی و ماکت به کار می‌رود.
این چسب‌ها در حالت‌های رنگی نیز وجود دارند که بیشتر مورد مصرف آنها به صورت تزیینی است مثلا برای مهر روی نامه یا بسته های سفارشی از آن استفاده می‌کنند.
چسب دو طرفه
این چسب‌ها به صورت نوار‌های رولی با یک سمت روکش دار و با ضخامتی در اندازه چند میلی‌متر تقریبا در همه جا یافت می‌شوند. چسب های دوطرفه ی نخی، ژله ای، فومی نیز از انواع آن به شمار می‌روند. بافت و ساختار آن نرم و انعطاف پذیر است و در صورتی که گرما و حرارت به آن برخورد کند و یا در اثر فشردگی زیاد قدرت چسبندگی آن بیشتر می‌شود.
برای اینکه مابین دو سطح قرار بگیرند و آن دو را کاملاً به یکدیگر بچسبانند بدون اینکه دیده شوند مناسب هستند و خیلی تمیز و مرتب بدون ایجاد کثیفی سطوح را به یکدیگر می‌چسبانند و به علت رنگ شفاف آن ظاهر اجسام را خراب نمی‌کند و از دور نیز قابل تشخیص نمی‌باشد.
در ساخت این چسب‌ها از مواد چسبناک قدرتمندی استفاده می‌کند به همین خاطر برای سطوح فلزی چوبی ، پلاستیکی و… که حجم و وزن زیاد و ساختار محکم و سفتی دارند مصرف می‌شود.
برای عایق‌بندی و نشت گیری آب و رطوبت و پوشش منافذ سطوحی که دائماً با آب در تماس هستند مثل قایق مناسب اند. توانایی تحمل وزن بالا را دارد و به آسانی توسط هر فردی قابل استفاده است.
اتصال شیشه به یکدیگر، اتصال آویز، تابلو، قاب عکس یا هر چیز دیگر به دیوار بدون اینکه آسیب ببیند، اتصال قطعات خودرو، به عنوان ترمز برای جلوگیری از حرکت و جابجایی فرش روی کاشی یا سرامیک و یا برای سطوحی که شکل نامنظم و دارای پستی بلندی هستند. نیز مناسب است وسیله‌ای ساده و کارآمد برای زمان‌هایی که امکانات و ابزار زیادی وجود ندارد.
راهنمای انتخاب و خرید چسب مناسب
چسب چوب
چسب سفید رنگ و در حالت مایع برای اتصال سطوح چوبی به یکدیگر در نجاری یا کارهای مربوط به چوب و ساخت کاردستی و یا برای ترمیم ترک‌ها و شکستگی‌های چوب به کارمی‌رود.
در کل بیشتر صنایع چوبی از آن این چسب ها استفاده می‌کنند. و چسب چوب زرد رنگ مخصوص قایق سازی که با فرمول ضد آب برای هر محیط مرطوب و اجسام در تماس با آب مناسب است و هنگامی که خشک می‌شود حجم آن افزایش پیدا می‌کند و با این کار تمام درز و شکاف ها را پوشش می‌دهد.
نوارچسب و چسب کاغذی (راهنمای انتخاب و خرید چسب مناسب)
برای اتصال دو کاغذ یا مقوا به یکدیگر ، اتصال کاغذ روی دیوار میز و انواع وسایل دیگر از این نوع چسب‌ها استفاده می‌کند . قدرت چسبندگی معمولی و متوسطی دارند و حتی گاهی اوقات زود از سطوح جدا می‌شوند پس برای هر سطحی مناسب نیستند. چسب های نواری که عرض بیشتری دارند برای بسته‌بندی کارتون ها استفاده می‌شوند و چسب‌های نواری با طرح و نقش‌های متنوع در کارهای تزئینی استفاده می‌شود.
چسب ۱۲۳
این نوع چسب ها که چسب فوری نیز نامیده می شود دارای دو جز مایع و اسپری می‌باشد. تقریباً برای هر سطح فلزی، پلاستیکی، چوبی و … را می‌توانید با این چسب بچسبانید و با قدرت چسبندگی بالا و سرعت در هنگام خشک شدن از چسب‌های پرمصرف در صنایع مختلف به حساب می‌آید. به این صورت که ابتدا چسب مایع روی سطوح آغشته می‌شود و سپس اسپری باعث می‌شود تا سریع‌تر خشک شود و قطعات زوتر و به محکمی به هم بچسبند.
چسب قطره‌ای
ماده ای شفاف و بی‌رنگ که با آن می‌توانید قطعات سختی مثل فلز را به یکدیگر بچسبانید و شکستگی‌های ظروف و وسایل پلاستیکی را ترمیم کنید این ماده قدرتمند چسبندگی بسیار بالایی دارد به طوری که با پوست دست برخورد کند تمیزکاری آن زمان بر است.
چسب مایع
چسب شفاف، بی‌رنگ و مایع که معمولاً با نام رازی نیز شناخته می‌شود. که در واقع این نام برند آن است که در ساخت ماکت، اتصال قطعات ظریف به هم، ساخت کاردستی، چسباندن قطعات کاغذ به یکدیگر استفاده می‌شود.
در استفاده از این چسب ها برای دو سطحی که روی یکدیگر قرار می‌گیرد. مثل دو قطعه کاغذ یا دو تکه پارچه باید میزان مناسبی روی سطوح آغشته شود. تا مقدار اضافی آن از کناره ها بیرون نزند و از نظر ظاهری شکل نامرتبی را ایجاد نکند.
راهنمای انتخاب و خرید چسب مناسب
نکات مهم در انتخاب چسب
نوع سطح:
سطوحی که ساختار سخت و نیمه سختی دارند مثل فلز، بتن، چوب، پلاستیک و سطوح نازک و نرم‌تر مثل پارچه، کاغذ و مقوا دارای یک سری ویژگی‌های خاصی هستند. به همین دلیل باید برای هر یک از این موارد از یک ماده چسبناک خاصی استفاده شود. تا خاصیت، دوام، قابلیت درست و کارایی لازم را داشته باشد.
البته ساختار و مواد برخی از چسب‌ها برای چندین نوع از این سطوح مناسب هستند. پس حتماً قبل از استفاده باید توضیحات روی آن مطالعه شود تا به صورت مناسب و کارآمدتری به مصرف برسند.
مثلاً برای سطحی مثل فوم یا کائوچو که با مقداری حرارت ذوب می‌شوند نباید از چسب‌های گرم یعنی چسب حرارتی استفاده شود.
میزان استحکام:
معمولا چسب ها بعد از گذشت مدت زمان معینی به استحکام خوب و مورد نظر میرسند پس بعد از استفاده باید صبر و حوصله کافی را به خرج دهید.
البته یک نکته مهم وجود دارد که برخی چسب ها به طور کلی استحکام کمی دارند و گذشت زمان و صبر برای استحکام این محصولات فایده ای ندارد. مثلا چسب های اپوکسی و چسب چوب بسته به دمای محیطی که در آن قرار می‌گیرند. تقریبا 24 ساعت زمان برای استحکام خود نیاز دارند و به طبع به صورت محکمی سطوح را به هم می‌چسباند.
به طوری که امکان جدایی این سطح خیلی کم و در حد صفر است یا چسب های مثل قطره ای تقریبا بعد از یک ساعت به استحکام کافی میرسند. و سطوح آغشته به آن نیز استحکام لازم را دارند در حالیکه نوار چسب در همان تایم استفاده تا حدی مستحکم می‌شود.
سرعت خشک شدن
زمانی که طول می‌کشد تا هر یک از انواع چسب های مذکور خشک شود با یکدیگر متفاوت است و این بخاطر ساختار و موادی است که در ساخت ان به کار می‌رود. پس بعضی چسب ها در همان زمان استفاده و با فاصله چند دقیقه کاملا خشک می‌شوند. اما برخی از چسب ها به مدت بیشتری نیاز دارند چسب‌های اپوکسی، چسب چوب و چسب گرم صحافی از این نوع هستند و علی رغم قدرت چسبندگی بالا دیرتر خشک می‌شوند. ولی اکثرا چسب ها مثل دو طرفه، نواری، حرارتی، ۱۲۳و… به سرعت خشک می‌شوند.
قیمت
قیمتی هر چسب با توجه به میزان قدرت چسبندگی ، گاها سرعت در هنگام خشک شدن ، دسترسی و تعداد عرضه در بازار متغییر است.
چسب‌های اپوکسی یا چسب‌هایی مثل ۱۲۳ نسبت به بقیه قیمت بالاتری دارند. اما چسب‌های نواری، قطره‌ای، مایع، به نسبت قیمت پایین‌تری دارند و چسب‌های دو طرفه، گرم و چسب چوب قیمت متوسط تری نسبت به این دو مورد دارند.
نکات مهم در خرید چسب
تاریخ تولید و انقضا
روی هر چسبی یک تاریخی تحت عنوان تولید و انقضا درج می‌کنند تاریخ انقضا را معمولا به صورت سالانه ( مثلا 2 سال) در نظر می‌گیرند. به این معنی که تا آن زمان قابلیت چسبندگی آن ها برقرار است. و بعد از آن زمان قابلیت خود را از دست می‌دهند. یا مانند حالت اولیه خود آن قابلیت چسبندگی را نخواهند داشت پس در زمان خرید باید به تاریخ تولید و تاریخ انقضای آن توجه شود.
شرایط نگهداری
مکان و دمای نگهداری هر این محصولات نیز مهم می‌باشد. برخی از آن ها وقتی به مدت طولانی در گرما قرار بگیرند به خاطر وجود مواد شیمیایی منفجر می‌شوند، بعضی از چسب های جامد بر اثر گرما ذوب می‌شوند، بسیاری اگر در دمای مناسب نباشند. یا هوا به آن ها نفوذ کند سفت می‌شوند و برخی نیز باید مدت مشخصی قبل از شروع کار در دمای محیط قرار بگیرند. دما و مکان مناسب آن روی تمامی این محصولات درج می‌شود بهتر است حتما این نکات را مطالعه نمایید.
برند ( راهنمای انتخاب و خرید چسب مناسب )
بسیاری از انواع چسب‌ها در بین عموم معروف و شناخته شده هستند. با اینکه قیمت آنها نیز بسیار بالا و قابل توجه است کارایی لازم را ندارند و صرفا بخاطر برند خاصشان بیشتر به فروش میرسند. در حالیکه چسب هایی با کیفیت بهتر و قوی تر به خاطر اینکه در رقابت با شرکت های دارای برند نتوانسته اند فروش بالایی را کسب کنند کمتر استفاده می‌شوند.
منابع:
- کتاب چسب اپوکسی اثر جواد معینی
- انجمن چسب ایران
- بروشور کارخانه چسب رازی
