نحوه خشک کردن چوب

نحوه خشک کردن چوب را در ادامه بررسی می‌کنیم و انواع روش های آن را بررسی می‌کنیم.

خشک کردن چوب به روش هوا

چوب چه زمانی رطوبت متعادلی دارد؟ چگونه چوب را به درستی خشک کنیم؟

چوب بعد از بریدن درختان جنگل، توسط اره‌های مخصوص به بصورت الوار برش داده می‌شود. این الوارها را به روش مختلفی به صورت زیر می توانیم خشک کنیم:

• به وسلیه‌ی فضای باز
• با استفاده از رطوبت گیر یا فن
• استفاده از دستگاه خشک کن یا فر

چرا باید چوب را قبل از استفاده از آن خشک کنید؟

قبل از استفاده از چوب باید اطمینان حاصل کنید که چوب مورد استفاده خشک است. چرا که استفاده از چوب مرطوب باعث بروز مشکلاتی برای مصرف کنندگان خواهد شد.

زمانی که چوب می خواهد خشک بشود، از نظر فیزیکی دچار تغییراتی می شود مانند: تغییر اندازه. مورد دیگر این است که چوب وقتی رطوبت خود را از دست می دهد، یا تاب برمی دارد و یا خم می شود. همچنین در این روند بسته به دمای وارده به چوب مرطوب، ممکن است چوب ترک بردارد.

 برای خشک کردن الوارهای متفاوت نمی توانیم از یک روش واحد استفاده کنیم. چراکه مولفه‌هایی مثل ضخامت چوب و گونه ی رویش آن در نحوه ی خشک شدنش تاثیر بسزایی دارد. منظور از نوع گونه به سختی و نرمی چوب ها اشاره دارد. و طبیعی ست که هرچه چوب سخت تر باشد، روندی ک طی می کند تا آب خود را از دست بدهد نیز سخت خواهد بود.

همانطور که در بالا اشاره شد، زمانیکه با روشهای مختلف بخواهیم رطوبت چوب را کاهش دهیم، نگرانی از بابت اینکه چوب کپک بزند یا تاب و ترک بردارد را نیز از بین برده‌ایم.

هریک از این روشها مزایا و معایبی دارد. برخی از این روش ها سریع هستند اما هزینه بالایی دارند. و برخی از آن ها پایین ترین میزان هزینه را دارند. اما باید مدت زمان بیشتری صبر کرد تا چوب ها خشک شوند.

در ذیل نحوه خشک کردن انواع چوب  را توضیح خواهیم داد

هوا خشک

بهترین و کم هزینه ترین راه برای اینکه بتوانیم چوب را خشک کنیم استفاده از هوای طبیعی و آزاد محیط است. چون نیازی به استفاده از تجهیزات خاص یا منابع خاصی از انرژی ندارد.

فرآیندی است که به چوب اجازه می دهد تا به طور طبیعی در هوای آزاد خشک شود.

این فرآیند با قرار دادن الوار‌ها بر روی هم به صورت بعلاوه (طوری که هوا بتواند در داخل آن جریان یابد) در یک منطقه با تهویه مناسب، نظیر سوله یا انبار شروع می شود.

در این حالت چوب به مدت چند ماه طول می کشد تا خشک شود. در این مدت زمان، رطوبت به تدریج از چوب تبخیر می‌شود. با استفاد از فضای باز، چینش و فاصله گذاری مناسب چوب و همچنین با محافظت از آن در برابر باران و آفتاب روند و نحوه خشک کردن چوب را می توانیم تسریع کنیم.

میزان رطوبت نهایی چوب را با استفاده از رطوبت سنج تعیین می کنند. این نوع روش که توسط هوا انجام می شود، برای گونه هایی با رطوبت وضخامت کم مناسب است. برای الوارهای با ضخامت بالا، فرآیند خشک نمودن ممکن است سال ها طول بکشد.

وقتی به صورت طبیعی می خواهیم چوب را خشک می کنیم، این کار به چوب اجازه می دهد تا با رطوبت و دمای محلی سازگار شود و خطر جابجایی در آینده را کاهش دهد. این نوع فرآیند، ملایم تر و با استرس کمتری روی چوب است که می تواند منجر به ترک، شکاف و پیچش کمتر شود.

کاهش رطوبت چوب در هوای طبیعی بسته به نوع چوب و آب و هوای محلی می تواند زمان زیادی طول بکشد. همچنین در زمان کاهش رطوبت، چوب را باید از باران و آفتاب محافظت کرد، و این مساله مهمی در اجرا می‌باشد.

چوب باید به درستی روی هم چیده شود و از هم فاصله داشته باشد تا سیرکولاسیون هوا بدرستی صورت بگیرد. کنترل رطوبت نهایی چوب با استفاده از این روش می تواند دشوار باشد. استفاده از این روش با هوا برای همه انواع چوب، به خصوص برای گونه هایی با رطوبت بالا و ضخامت زیاد مناسب نیست.

همه ی آنچه گفته شد مهارت و تجربه ی خاصی را در اینکار می طلبد که نیازمند گذر زمان و صرف هزینه است.

نحوه خشک کردن اجباری چوب به وسیله هوا با رطوبت‌گیر یا فن (یا ترکیبی)

خشک کردن اجباری به وسیله هوا، فرآیندی است که در آن از فن هایی با حجم بالا برای گردش هوا بین  الوارهایی که تازه برش خورده اند، استفاده می شود. این فرآیند با چیدن چوب در یک منطقه با تهویه مناسب، مانند سوله یا انبار شروع می شود. سپس فن در نزدیکی چوب قرار می گیرد و روشن می شود تا هوا در چوب به گردش درآید.

در این روش حذف رطوبت از چوب سریعتر و موثرتر از روش هوای طبیعی خواهد بود. توجه به این نکته ضروری است که چوب باید به درستی روی هم چیده شوند و فاصله ی مناسبی از هم داشته باشند تا امکان گردش هوای مناسب فراهم شود.

روش اجباری با هوا را می توانیم در ترکیب با کاهش رطوبت در کوره برای تسریع بیشتر فرآیند، استفاده کنیم. یعنی در واقع ترکیبی از دو روش برای کاهش و تنظیم رطوبت چوب.

نحوه خشک کردن چوب با هوای اجباری یا استفاده ازفن، بسیار سریعتر از هوای طبیعی چوب را خشک می‌کند و زمان چرخش هوای سریعتر را ممکن می‌سازد.

این فرآیند را می‌توانید برای کاهش رطوبت چوب در یک محیط تحت کنترل مانند کوره استفاده کنید

با این روش، الوار را تا یک سطح رطوبت خاص می توانیم برسانیم، که می‌تواند برای انواع خاصی از پروژه‌ها مفید باشد.

کاهش میزان رطوبت چوب به روش هوای اجباری به یک فن قوی و منبع انرژی نیاز دارد. که این امر آن را گران تر از روش هوای طبیعی می کند. این فرآیند برای همه انواع چوب، به ویژه برای گونه هایی با سطح رطوبت بالا و ضخامت زیاد مناسب نیست.

در این روش کار به فضای مناسب، پرسنل ماهر و نظارت دقیق نیاز است، تا از خشکی بیش از حد چوب جلوگیری شود.

کاهش رطوبت به روش فن و کوره

اگر بخواهیم از روش خشک نمودن با کوره بگوییم :

این نوع روش اجازه می دهد تا فرآیند کاهش میزان رطوبت به مقدار لازم کنترل شود و کارآمدتر انجام شود.

در این روش نیز امکان اینکه چوب را تا درجه ی رطوبت خاصی خشک کنیم وجود دارد. و اینکه طبعا این روش نیز سریعتر از روش استفاده از هوای طبیعی است. نياز به محفظه و منبع انرژي خاص، روش کوره را به روشی گران تبدیل می‌کند.

این فرایند تهاجمی است چون هوا را با شدت بیشتری بین الوارها به جریان می اندازد. تا روند خشک شدن چوب را تسریع بخشد. بنابراین و در نتیجه ترک‌ها، شکاف‌ها و پیچ‌خوردگی‌های بیشتری در الوارها ایجاد خواهد شد.

معایب روش کوره و فن

• این فرآیند برای چوب‌هایی که گونه‌هایی با سطح رطوبت بالا و ضخامت زیاد دارند، مناسب نیست.
• پرسنل ماهر و نظارت دقیق، از فاکتورهای مورد نیاز در روند این روش می‌باشد.

حال باید بدانیم سطوح رطوبت قابل قبول در چوب چیست و چه سطح رطوبتی برای چوب مناسب است؟

برای اینکه بدانید چه زمانی چوب به اندازه کافی خشک است تا در پروژه های خود از آن استفاده کنید، باید از رطوبت سنج استفاده کنید.

بهتر است همیشه قبل از شروع استفاده از چوب، سطح رطوبت چوب را با رطوبت سنج، بررسی کنید. صرف نظر از کلاس دوام چوبی که استفاده می‌کنید، رطوبت نسبی چوب باید به صورت زیر باشد:

• الوار‌هایی که در محیط بیرونی استفاده می‌شوند، سطح رطوبت قابل قبول بین 9 تا 14 درصد است
• چوب‌هایی که مصرف داخلی دارند، سطح رطوبت کمتر است و بین 6٪ تا 8٪ است.

میزان رطوبت قابل قبول در چوب به چه عامل‌هایی بستگی دارد:

• جایی که چوب به مقصد نهایی خود می‌رسد.
• میانگین RH محیطی که در آن چوب استفاده می‌شود.

عوامل مهم در کاهش سطح رطوبت چوب و نحوه خشک کردن چوب

• خورشید مهمترین عامل در کاهش سریعتر رطوبت چوب است. اگر چوب شما هر روز در معرض نور خورشید زیاد قرار گیرد سریعتر خشک می شود.
• بنابراین چوب را در جایی خشک کنید که تا حد امکان ساعت آفتاب خوری بالایی دارد. البته این کار بایستی طوری صورت گیرد که سبب ایجاد ترک در چوب نشود.
• عامل دیگری که نقش بسزایی دارد  تا چوب خشک شود، باد است. هرچه باد بیشتری از پشت چوب شما بوزد، سطح رطوبت سریعتر کاهش می یابد. بنابراین، ترکیبی از خورشید و باد ایده آل است. برای استفاده از این عناصر طبیعت باید مکانی باز و آفتابی برای نحوه خشک کردن چوب خود پیدا کنید.

اما این روش معایبی نیز دارد و آن باران است. بنابراین باید راهی برای محافظت از چوب در برابر باران بیابید.

یک راه حل برای آن، پوشش چوب با برزنت سنگین یا ورق های سقفی است. همیشه مطمئن شوید که پوشش ها به خوبی محکم هستند و کاملاً روی چوب قرار می گیرند.+

هر از گاهی پوشش را بررسی کنید تا ببینید آیا سوراخی در آن وجود ندارد که آب بتواند به آن نفوذ کند. برای خشک کردن چوب از رطوبت‌گیر یا فن (یا ترکیبی) استفاده کنید.

چه مدت طول می کشد تا الوار خشک شود؟

برای هر روش زمان لازم بسته به ضخامت چوب متفاوت است. هرچه چوب ضخیم تر باشد، فرآیند از دست دادن رطوبت بیشتر طول می کشد.

چوب با آهسته ترین روش در هوا خشک می‌شود که مقدار آن تقریباً 2 تا 12 ماه طول می‌کشد. بسته به آب و هوا و رطوبت هوا، می توانید درصد رطوبت را به حدود 12 تا 20 درصد کاهش دهید.

همانطور که قبلاً در این مقاله متوجه شدید، بیشترین درصد رطوبت 14 درصد برای چوبی است که در فضای باز استفاده می کنید.

بنابراین، چوبی که توسط هوا خشک می شود، در برخی موارد، فقط برای استفاده در فضای باز کافی است، اما هرگز برای استفاده در داخل خانه به اندازه کافی خشک نمی شود. مگر اینکه بتوانید اجازه دهید برای مدت طولانی تری در مکانی با رطوبت کم خشک شود.

هنگامی که می‌خواهید یک رطوبت‌گیر یا فن را در محلی که می‌خواهید چوب را روی هم قرار دهید تا خشک شود راه‌اندازی کنید، می‌توانید این فرآیند را تسریع کنید و زمان آن را کوتاه کنید.

صرف نظر از اینکه از کدام روش استفاده می کنید، مراحلی که برای راه اندازی پشته چوب باید طی کنید همیشه یکسان است.

این مراحل را روی پشته چوب اعمال کنید تا چوب شما به طور موثر و سریع خشک شود. اگر این کار را به درستی انجام دهید، پس از چند هفته یا چند ماه ممکن است چوبی داشته باشید که به اندازه کافی خشک باشد تا در یکی از پروژه های بعدی خود استفاده کنید.

مراحل صحیح چینش چوب برای کاهش میزان رطوبت

سطح رطوبت

• اطمینان حاصل کنید که میزان رطوبت موجود در چوب چقدر است. برای این کار یک رطوبت سنج چوبی مناسب بخرید. با بررسی منظم رطوبت موجود در چوب، بهتر می‌توانید تخمین بزنید که چوب چه زمانی برای استفاده آماده می‌شود. اما همچنین می توانید در صورت لزوم به روش دیگری تغییر دهید.

پایه پشته چوب در نحوه خشک کردن چوب

• مطمئن شوید که چوب هرگز مستقیماً روی زمین قرار نگیرد. این کار باعث می شود که چوب رطوبت را از زمین جذب کند و هرگز خشک نشود. از تکه های چوبی که از قبل خشک شدند یک لایه روی زمین بچینید و سپس الوارها را به طور مساوی با فاصله ای بیش از 40 سانتی متر (16 اینچ) بین آنها قرار دهید. تا از افتادگی یا خم شدن چوب جلوگیری کنید. به این ترتیب هوا می تواند از زمین به چوب برسد.

ساخت پشته چوب

• حالا چوبی را که می خواهید خشک کنید عمود بر تکه ها قرار دهید. بین هر لایه چوب از این تکه ها لایه ی جدیدی قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که برچسب ها حداقل 2.5 سانتی متر (1 اینچ) ارتفاع داشته باشند. این جریان هوا را به هر تکه چوب افزایش می دهد.
• همیشه مطمئن شوید که تکه های چوب یکی بالای دیگری قرار می گیرند. قرار دادن متناوب تکه ها باعث می شود که چوب خم شود، و بدیهی است که شما این را نمی خواهید.

وزن روی الوار را بالا ببرید و آنها را بپوشانید

هنگامی که چوب روی هم چیده می شود، جلوگیری از تاب برداشتن چوب در طول نحوه خشک کردن چوب بسیار مهم است. شما می توانید به روش های مختلف به این موضوع بپردازید.

یا با قرار دادن مواد سنگین مانند بلوک های بتنی در بالای لایه رویی، پشته چوب را سنگین تر کنید، یا از تسمه های کششی برای اتصال کل پشته چوب به یکدیگر استفاده کنید. با سنگین کردن آن به اندازه کافی، فشاری را روی چوب ایجاد می کنید تا تاب خوردگی در هنگام خشک شدن به حداقل برسد.

هنگامی که چوب برای خشک شدن در بیرون قرار می گیرد، باید پشته چوب را با یک برزنت سنگین بپوشانید تا از چوب در برابر باران محافظت کند.

اگر تمام مراحل را دنبال کرده باشید، روند خشک کردن سریع چوب اکنون می تواند آغاز شود.

به چوب زمان کافی بدهید تا مطمئن شوید که چوب دارای رطوبت مورد نظر شما است. به یاد داشته باشید، هر چه هوا خشک تر و گرم تر باشد، این نحوه خشک کردن چوب سریع تر خواهد بود.

علاوه بر نکاتی که در بالا عنوان شد شما باید مسائل دیگری را هم مد نظر قرار دهید. مسائلی نظیر اینکه نگذارید چوب بیشتر از سر و ته خشک شود. هرچقدر از قسمت بدنه این فرآیند انجام شود بهتر است. چوب نباید به صورت ممتد تر و خشک شود. این کار به لایه ها و الیاف چوب آسیب می رساند. همچنین انواع دسته بیل رو میتوانید از سایت خریداری نماییدو