روش تخریب ساختمان را در این مقاله بررسی می‌کنیم ابتدا با انواع روش های تخریب آشنا می‌شویم:
انواع تخریب
- تخریب ساختمان با استفاده از ماشین آلات
- روش مواد منفجر
- تخریب دستی
تخریب ساختمان با استفاده از ماشین آلات
در این حالت از تخریب پایه و بخشی از ساختمان که سازه با تکیه بر آن قسمت پابرجا است. در واقع نواحی که سازه را سر پا نگه می‌دارند را سست می‌کنند. که موجب می‌شود آن سازه و ساختمان از اساس و به کلی ویران شود. این کار باید کاملاً با دقت و طبق محاسبات ریاضی و مهندسی صورت گیرد. و نیاز به مهارت کافی و نیروهای متخصص دارد. چون با درصدی اشتباه و خطا آن ساختمان در جهت برعکس و مخالف سقوط می‌کند. و ممکن است افرادی که در آن اطراف هستند آسیب ببینند. یا روی خود جرثقیل و بیل مکانیکی می‌ریزد و به احتمال زیاد جان فرد پشت فرمان را به خطر می‌اندازد.
با این شیوه ساختمان و بناهایی با عظمت و بزرگ (مثل برج و آسمان خراش) با حرکتی ساده و هوشمندانه کاملاً منهدم می‌شود. یعنی با ضربه ای به قسمت و بخش حساس آن صرف چند ثانیه ساختمان و بنای عظیم با خاک یکسان می‌شود. و به کلی فرو می‌ریزد. در واقع این کار بیشتر مخصوص ساختمان‌های مرتفع و با طول زیاد است. و در بناهای کم ارتفاع و کوتاه کارایی چندانی ندارد.
مزایا روش تخریب ساختمان بصورت مکانیکی
- تخریب در چند ثانیه
- طبق محاسبات دقیق
- صرف انرژی کم
معایب روش مکانیکی
- نابودی همه مصالح
- کاری پرهزینه
- نیاز به امکانات پیشرفته
- نیاز به افراد ماهر
روش تخریب دستی ساختمان
این نحوه از انهدام سازی که شیوه ای قدیمی و رایج می‌باشد با ابزاری ساده و در دسترس قابل انجام است و بدون به کار گیری ابزار پیشرفته یا امکانات خاصی به ویران سازی ساختمان می‌پردازند. ابتدا باید دیوار قسمت‌های داخلی آن بنا را حذف کنید و بعد به تخریب بیرون و دیوارهای خارجی بپردازید. همچنین اول از قسمت‌ها و بخش‌های بالا شروع به تخریب کنید. و در آخر نقاط پایین تر را خراب نمایید. این کار بیشتر از لحاظ ایمنی انجام می‌گردد. چون اگر در ابتدا نقاط زیری خراب شود کل آن بنا ریزش می‌کند و ممکن است فرد زیر آن بمانند.
ابزار لازم برای تخریب دستی
- پتک سنگ شکن یا دو کف برای تخریب دیوار های سخت
- کلنگ فولادی دوسر برای حفر
- بیل برای جابجایی خاک
- فرغون برای حمل خاک و ضایعات
- چکش و قلم ایجاد خطوط روی دیوار
مزایا روش تخریب ساختمان بصورت دستی
- بسیار زمانبر
- صرف انرژی و نیروی زیاد
- نیاز به قدرت بدنی
معایب روش دستی
- روش کم هزینه
- سالم ماندن بسیاری از مصالح
نکات ایمنی در تخریب ساختمان
- این پروژه مهم را حتماً با متخصصین، افراد ماهر و کاربلد پیش ببرید. افرادی که هیچ نوع آگاهی نسبت به این مسائل ندارند مناسب این کار نیستند. و ممکن است باعث ایجاد مشکلات زیادی شوند.
- فاصله ایمنی و مناسب را با ساختمان رعایت کنید. چون در زمان تخریب با سرعت زیادی رو به پایین فرود می‌آید. و اگر فاصله رعایت نشود آوار روی شما می‌ریزد. یا وقتی مصالح به اطراف پرت می‌شود به شما برخورد می‌کند.
- در این حالت از تخریب سرعتی، گرد و خاک با حجم زیادی در هوا پخش می‌شود. که برای سلامت ریه و تنفس افراد مضر است حتماً باید از ماسک، عینک ایمنی برای پوشش دهان و صورت خود استفاده نمایید.
- انواع دستکش کار، لباس کار مانند تی شرت، کلاه کار، حتماً و ضرورتاً باید در این کارها استفاده شود.
- برای ویران سازی بنایی که در محیط اطراف آن سازه های زیادی ساکن هستند باید دقت و توجه بیشتری را به کار بگیرید. و جهت و زاویه ی برخورد ضربات را به درستی محاسبه کنید. چون با کمی اشتباه در محاسبات سازه به یک سمت دیگر ریزش می‌کند و ساختمان‌های دیگر در اطراف آن نیز خراب خواهد شد.
نکات مهم قبل از انواع روش های تخریب ساختمان
- قبل از انهدام یا ویران سازی بنا و ساختمان حتماً باید با برخی از سازمان ها هماهنگ شوید و مجوزها و مدراک لازم برای آن کار را از ادارات مرتبط دریافت کنید. تا بدون هر مشکلی به کار خود ادامه دهید.
- همه نقاط بنا باید حتماً به درستی بررسی شود. تا در صورت وجود عاملی که برای تخریب مشکل ایجاد می‌کند حذف و رفع شود. بعد از تایید کارشناسان می‌توانید تخریب را انجام دهید.
- علاوه بر توجه به نکاتی درباره کارگران و مسئولانی که در آن جا مشغول هستند. راهکارهایی برای افرادی که در آن منطقه سکونت دارند یا افرادی که از کنار آن محیط عبور می‌کنند را نیز در پیش بگیرید. یعنی دور تا دور محل‌های پر رفت و آمد آن مسیر را حصارکشی نمایید.
- همه وسایل، اشیا و مصالحی که سالم هستند و دوباره آن ها را مصرف می‌کنید از آن بنا جمع و خارج نمایید. همچنین تمامی سیم‌ها، اتصالات و انشعابات، همه فیوز ها،فلکه های آب و وگاز در آن محوطه قطع شود و هیچ گونه اشیا وسایل و مواد منفجره، آتش‌زا و شیمیایی در آن محیط نباشد تا از آتش سوزی و هدر رفت منابع جلوگیری شود.
خطرات تخریب ساختمان با کلیه ی روش ها
- شکستگی دست و پا و سایر نقاط بدن
- ماندن زیر آوار
- مشکلات ریوی و تنفسی
- مرگ
- برخورد مصالح به فرد
- ایجاد صدمات به سایر بناها
روش مواد منفجره
در برخی از انواع تخریبات، سازه در همان جایی که ساکن است به یکباره فرو می‌ریزد و گاهی به سمت و جهت مشخصی سقوط می‌کند که در روش اول نیاز به فضای آزادی نیست. چون در همان نقطه‌ای که هست تخریب می‌شود. ولی در روش دوم باید اطراف آن خالی از هرگونه بنا و ساختمان باشد تا آسیبی به آنها وارد نشود.
علل تخریب ساختمان
- تخریب ساختمان به چند علت انجام می‌شود. یا آن بنا و ساختمان قدیمی و فرسوده می‌شود. پس از آن حتماً باید بازسازی صورت گیرد. یا گاهی اوقات برای تبدیل خانه و ساختمان به آپارتمان تقریباً می‌گیرد.
- ساختمان‌های کهنه اگر بیشتر از زمان مفید خود به کار گرفته شوند دوام چندانی نخواهند داشت و این یک خطر جدی برای افراد ساکن در آن می‌باشد.
- گاهی نیز یک بنا و سازه برای تغییر کاربری و تغییر شکل به طور کلی منهدم می‌شود.
به کارگیری روش مناسب
تخریب باید سازگار با نوع بنا و سازه، شرایط و عوامل محدوده پیرامون، وجود افراد ماهر و متخصص و سایر عوامل مربوط به آن انجام شود. در یک موقعیت شرایط ایجاب می‌کند تا فقط از روش دستی برای تخریب آن ساختمان استفاده شود. و سایر روش‌ها در آن امکان پذیر نیست. ولی در بعضی از سازه‌ها و بنا حتماً باید روش‌های مکانیکی را به کار بگیرید.
منابع:
- کتاب ساختمان و برج سازی فصل ۲۳ ص ۱۵۶
- کتاب اصول و روش های اولیه ی ساختمان سازی فصل هفتم ص ۸۲
